Przełomowy w dokumentalnej twórczości Andrzeja Munka film, choć na pozór mieści się w formule ówczesnego „produkcyjnego reportażu”. Parafabularną konstrukcję filmu buduje zadanie, jakie stoi nie tylko przed załogą tzw. „pociągu gwarancyjnego” wiozącego węgiel ze Śląska do huty w Szczecinie, ale i innych kolejarzy obsługujących tę długą trasę przebiegu pociągu. Temu typowemu dla socrealistycznego kina tematowi walki o wykonanie planu autorzy filmu nadali cechy inne niż w ówcześnie obowiązujących schematach. W centrum uwagi stanęli ludzie owo zadanie wykonujący – ich zawodowe kompetencje i emocjonalne zaangażowanie płynące z ich etosu pracy.
Przedstawiona w filmie walka z czasem i przestrzenią ujawniona została dzięki przenikliwej rejestracji poszczególnych jej etapów, a dramatyzm osiągnięty został zarówno poprzez kompozycję samej treści wydarzeń, jak i zastosowanie stricte filmowych środków wyrazu, zwłaszcza montażu. Za jego pomocą osiągnięto dynamiczny rytm poszczególnych obrazów pejzażu, mijanych stacji, samego toru kolejowego, mechanicznych elementów funkcjonowania parowozu oraz ludzkich twarzy. Wrażenie to pogłębia współistnienie z obrazem filmowym świata naturalnych dźwięków i muzyki. Słowo obecne w ramowym komentarzu w większości przynależy jednak do kolejarzy współuczestniczących na kolejowym szlaku w realizacji „zadania”, słowo jest tu elementem ich pracy. Kolejarskie słowo przywróciło świadomość istnienia filmu dokumentalnego jako formy sztuki kina.
źródło: Ninateka
Film prezentowany na festiwalu bez angielskich napisów.
Przykład twórczego podejścia Andrzeja Munka do filmowej materii – próba rozsadzenia ram socrealistycznego dokumentu. Tytułowe gwiazdy były zapalane nad bramami kopalń, w których wykonano co najmniej 100% normy rocznego planu wydobycia węgla. Gwiazda nad kopalnią Zagórze zgasła. Do wykonania normy zabrakło co prawda niewiele, ale wiadomo, że kopalnia umiera – kończy się węgiel. Jedyna nadzieja w tym, że być może najstarsze pokłady węgla, do których dojście jest tylko z dawnych sztychów, nie zostały do końca wykorzystane. Ale aby się o tym przekonać, trzeba przejść przez starą sztolnię, a ta wyprawa grozi śmiercią. Propaganda schodzi na plan dalszy wobec pełnej napięcia dramaturgii towarzyszącej ryzykownej eskapadzie. Munk łączy to napięcie z uważną obserwacją pracy górników. O tym, jak daleko reżyser uciekł od propagandy w kierunku życia, świadczy chociażby taki drobiazg – górnicy u Munka na powitanie nie mówią sobie: „Czołem, towarzyszu”, ale „Szczęść Boże”.
Źrodło: Nowe Horyzonty
Film prezentowany na festiwalu bez angielskich napisów.
Andrzej Munk w swoim fabularyzowanym dokumencie opowiada historię dziewczynki, uczennicy szkoły muzycznej, która po zakończonej lekcji skrzypiec postanawia pospacerować po warszawskiej Starówce. Stare Miasto – po niedawnej odbudowie – odzyskało przedwojenny blask i zachęca do przemierzania kolejnych placów oraz uliczek. Wraz z bohaterką odkrywamy jednak nie tylko uroki tej części stolicy, ale również bogaty świat dobiegających zewsząd dźwięków: dziecięcych okrzyków i śmiechów, huku przelatujących niebem odrzutowców, stukotów wydobywających się z szewskiego warsztatu... Film został zrealizowany w oparciu o pomysł kompozytora Andrzeja Markowskiego. Muzykę w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia zrealizowali Eugeniusz Rudnik i Krzysztof Szlifirski.
Źródło: Ninateka
Film prezentowany na festiwalu bez angielskich napisów.
- Kolejarskie słowo
- Kolejarskie słowo
- reż. Andrzej Munk, Polska 1953, 22 min
- Gwiazdy muszą płonąć
- Gwiazdy muszą płonąć
- reż. Witold Lesiewicz, Andrzej Munk, Polska 1954, 64 min
- Spacerek staromiejski
- Spacerek staromiejski
- reż. Andrzej Munk, Polska 1958, 18 min
